جستارنامه فرهنگ و هنر اسلامی (فارسی - انگلیسی)
Journal of Islamic Art and Culture (En - Fa)

:: مقالات آماده انتشار



نویسندگان :
اسماعیل بنی‌اردلان1، شاهرخ امیریان دوست2،
دانشگاه هنر تهران1، دانشگاه تهران(مسئول)2
تعداد صفحات : 17
چکیده :

از مطرح شدن مبحث زیبایی‌شناسی جدید در فلسفه و فلسفه هنر غرب مدت زیادی نمی‌گذرد، چنانچه از دیرباز زیبایی و زیبایی‌شناختی در فلسفه، تفکر شرقی و همچنین اسلامی از مفاهیم قابل تأمل و توجهی به‌شمار می‌رفته است. زیبایی‌شناسی نوین غربی، زیباشناختی را با مؤلفه‌هایی در حوزه معرفت‌شناختی و جهان ذهن انسان تعریف‌پذیر می‌کند، در حالیکه از نظر عارف و حکیم مسلمان به واسطه حکمت و عرفان اسلامی، زیبایی جنبه‌ی وجود‌شناسی دارد. پرسش اصلی با این توجه این است که چه وجه تمایزی میان وجوه زیباشناختی مولانا و زیباشناسی نوین غربی می‌توان قائل شد؟ این مهم در واکاوی آثار ادبی_عرفانی به‌جا مانده از مولانا قابل دریافت است. مولانا وجوه و مؤلفه‌های ویژه‌ای را برای انتقال مفهوم زیبایی در این آثار به کار بسته است. این مهم مسئله تحقیق حاضر محسوب می‌شود. پژوهش با واکاوی معناشناختی در اشعار وی به جستار تفکر مولانا در این زمینه خواهد پرداخت. با این توجه، پژوهش قصد آن را دارد که وجوه زیبایی‌شناختی مولانا را از این طریق مطالعه کند. اطلاعات لازم در این پژوهش به روش کتابخانه‌ای و با تکنیک فیش‌برداری گردآوری شده و با شیوه توصیفی_تحلیلی متقن می‌شود. نتیجه مطالعه نشان می‌دهد که مفهوم زیبایی در اندیشه مولانا با توجه به مفاهیم وجودشناسی، تجلی، عشق و حیرت نشان داده شده است. بر این اساس آشکار شده که زیبایی و فرآیند ادراک آن در نزد مولانا از دیدگاه شرقی_اسلامی نشأت گرفته، در لذت ذهنی و حسی ادراک و تبیین نمی‌شود. زیبایی نزد مولانا در طریقی وجودشناسانه و عروج به‌سوی حقیقت و مبدأ وجود معنا می‌یابد.



چکیده انگلیسی :

It is not long before the emergence of new aesthetics in philosophy and philosophy of Western art, as beauty and aesthetics have long been considered as important concepts in philosophy, Eastern thought, as well as Islamic. Modern Western aesthetics define aesthetics with components in the epistemological domain and the world of the human mind, while from the point of view of the mystic and the wise Muslim through Islamic wisdom and mysticism, beauty has an existential aspect. The main question with this consideration is what distinguishes between the aesthetic aspects of Rumi and modern Western aesthetics? This important is understood in the analysis of the literature-mystical works left behind by Rumi. Rumi has applied special aspects and components to convey the concept of beauty in these works. This is the current research issue. The research will explore Rumi's thinking in this regard by analyzing the semantics in his poems. With this in mind, the research aims to study the aesthetic aspects of Rumi in this way. The necessary information in this research is collected by library method and by jack extraction technique and is analyzed by descriptive-analytical method. The result of the study shows that the concept of beauty in Rumi's thought has been shown according to the concepts of ontology, manifestation, love and astonishment. Accordingly, it has been revealed that beauty and its process of perception originated in Rumi's oriental and Islamic point of view, and is not understood and explained in subjective and sensory pleasure.



موضوع : مقاله علمی پژوهشی - فرهنگ و هنر اسلامی(پژوهش در فرهنگ و هنر، هنر اسلامی، فلسفه هنر
کلمات کلیدی : وجودشناسی مولانا، زیبایی حقیقی، تجلی زیبایی‌، عشق عرفانی، سرگردانی عاشق
کلمات کلیدی انگلیسی: Rumi's Ontology, True Beauty, Manifestation of Beauty, Mystical Love, Wandering in Love
مراجع :
قرآن کریم آشتیانی، سید جلال الدین. (1365). شرح مقدمه قیصری، قم: دفتر تبلیغات اسلامی. ابن عربی. (1385). فصول الحکم، کوشش و ترجمه محمد علی موحد و صمد موحد، تهران: بی نا. ابوالحسنی، علی. (1400). «شگردهای معرفتی و مفهوم خدا از دیدگاه مولوی». فصلنامه علمی عرفان اسلامی، 17(67): 147-169. بشیرپور، حبیب و طاهره حاج ابراهیمی. (1391). «رابطه بین انسان و خدا از نگاه مولانا». فصلنامه دین‌پژوهی، 6(11): 49-73. پازوکی، شهرام. (1392). حکمت هنر و زیبایی در اسلام، تهران: فرهنگستان هنر. جعفری، محمد تقی. (1368). تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی، تهران: انتشارات اسلامی. حافظ، شمس‌الدین محمد. (1373). غزلیات، مطابق نسخه محمد قزوینی و قاسم غنی، تهران: انتشارات آروین. حکمت، نصرالله. (1384). حکمت و هنر در عرفان ابن عربی، عشق، زیبایی و حیرت، تهران: فرهنگستان هنر. ریخته‌گران، محمدرضا. (1370). «روح دینی: تأملی در مبانی نظری هنر و زیبایی». فصلنامه هنر، (20): 8-19. ریخته‌گران، محمدرضا. (1392). هنر و زیبایی‌شناسی در شرق آسیا، تهران: فرهنگستان هنر. زرین‌کوب، عبدالحسین. (1364). سر ّنی، تهران: انتشارات علمی. زرین‌کوب، عبد الحسین. (1367). پله پله تا ملاقات خدا، تهران: انتشارات علمی. زمانی، کریم. (1383). میناگر عشق، شرح موضوعی مثنوی مولانا جلاالدین محمد بلخی، تهران: انتشارات اطلاعات. فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی. (1380). سراج‌السالکین منتخب مثنوی معنوی، به تحقیق جویا جهانبخش، تهران: میراث مکتوب. نوری، ابراهیم و محمود مهرآوران. (1401). «مراتب خداشناسی در مثنوی مولوی». پژوهشنامه ادب غنایی، 20(39): 227-242. شهیدی، جعفر. (1373). شرح مثنوی، تهران: انتشارات علمی فرهنگی. شوکتی‌اصل، شیرین؛ شیخلوند، فاطمه؛ فرهمند سرابی، محمد؛ غفاری، عذرا. (1401). « هنر و زیبایی در اندیشه عرفانی مولانا در تطبیق با دیدگاه رودلف و مزلو». مطالعات هنر اسلامی، 19(47): 282-302. کانت، ایمانوئل. (1377). نقدقوه‌ی حکم، ترجمه عبدالکریم رشیدیان، تهران: انتشارات نی. کربن، هانری. (1384). تخیل خلاق در عرفان ابن عربی، ترجمه ان شاء الله رحمتی، تهران: انتشارات جامی. رمضاني، سميرا؛ پاشائي فخري، كامران؛ عادل‌زاده، پروانه. (1399). «مفاهيم عرفاني هنر و زيبايي در حكايت قلعه ذات‌الصُور يا دژ هوش‌ربا برگرفته از مثنوي معنوي مولانا». هنر اسلامي، 16(38): 160-176. غزازنی، الهام. (1396). «رابطه بین انسان و خدا از نگاه مولانا». فصلنامه دین‌پژوهی، 3(6): 111-132. مولانا، جلال‌الدین محمد. (1362). کلیات شمس یا دیوان کبیر، تصحیح بدیع‌الزمان، فروزانفر، دوره ده جلدی، تهران: انتشارات امیرکبیر. مولانا جلال‌الدین محمد. (1386). مثنوی معنوی، تصحیح رینولدالین نیکلسون، دوره سه جلدی، تهران: انتشارات مولی. میرکمالی، کبری؛ فرخزاد، ملک محمد؛ حیدری نوری، رضا. (1398). «بررسی رتوریک و زیباشناسی آوایی در غزلی از مولانا و انعکاس آن در قالی صفوی». هنر اسلامی، 15(35): 368-395. یثربی، سید یحیی. (1380). عرفان نظری، قم: بی‌نا. یثربی، سید یحیی. (1389). عرفان علمی، قم: بی‌نا.
تعداد بازدید از مقاله : 1056

سایر شماره ها

دوره اول - شماره پنجم (پاییز 1401) دوره اول - شماره چهارم (پاییز 1401) دور چهارم - شماره اول (تابستان 1403) دوره اول - شماره سوم (پاییز 1401) دوره اول - شماره دوم (پاییز 1401) دوره اول - شماره اول (پاییز 1401) دوره دوم - شماره اول (تابستان 1402) دوره سوم - شماره اول (زمستان 1402)

مقالات پر بازدید